BACAK LENFÖDEMİ İÇİN MASAJ TEKNİKLERİ
(Manuel lenfatik drenaj masajı, lipödem masajı)
Lenfatik sistem nedir?
Halk arasında “ak kan veya beyaz kan damarları” olarak da bilinen lenfatik sistem vücudumuzdaki sıvıyı toplayıp “filtreler” ve kan dolaşımınıza geri döndürür. Lenfatik sistem, “bağışıklık” fonksiyonunuzda önemli bir rol oynar. Lenf damarlarıyla birbirine bağlanan lenf düğümlerinden oluşur.
Boynunuzda, koltuk altınızda ve kasıklarınızda büyük gruplar veya lenf düğüm zincirleri bulunabilir (sağdaki resme bakın). Bu lenf düğümleri genellikle kanser cerrahisi sırasında, kanserin yayılımını önlemek amacıyla çıkarılır. Ayrıca bu bölgelere radyasyon tedavisi de uygulanabilmektedir. Bu tedavilerin her ikisi de lenf düğümlerinin ve kanallarının çalışmasını engelleyebileceği için, dokular arasındaki sıvının düzgün şekilde akmasını, dolaşım sistemine yeniden dönmesini engelleyebilir. Bu durumda lenfödem adı verilen kronik bir şişme tablosu ortaya çıkar. Lenfödem aslında bir tür “damar tıkanıklığı” olarak tarif edilebilir.
Masaj tedavisi lenfödemde nasıl yardımcı olur?
Ellerimizle kendi kendimize veya bir uzman yardımıyla yapılan bu özel masaj “Manuel Lenf Drenajı” olarak isimlendirilir. Bu uygulama, daha çok bacaklarda veya kollara birikerek şişliklere neden olan lenf sıvısının, lenf düğümlerinin düzgün çalıştığı başka bir alana taşınmasına yardımcı olan nazik bir cilt masajıdır. Bu işlem, lenfatik damarların kasılmalarını uyararak yapılır. Bu sayede kollar, karın, kasık, kalça, genital bölge ve bacaklarda biriken lenf sıvısı şişliğin olduğu yerden uzaklaştırılmaktadır.
Meme ameliyatından sonra, aynı tarafta şişlik olan bir kolda biriken sıvı karşı koltuk altındaki lenf düğümlerine veya aynı taraftaki kasıkta bulunan lenf düğümlerine yönlendirilir. Aslında lenf kanalları vücudumuzu adeta bir ağ gibi sarmıştır. Bu masaj ile bir bölgeden diğer bölgeye uzanan ağ üzerindeki lenf kanallarını geliştirmeye yardım ediyoruz. Benzer şekilde, genital bölge veya kasık bölgesinde yapılan bir ameliyat veya radyoterapi sonrasında (o bölgedeki lenf düğümlerinin alınması veya görevlerini yapamayacak hale gelmeleri sonucunda) aynı taraftaki bacakta görülen bir şişlik de masaj yardımı ile karşı kasık tarafındaki lenf düğümüne veya aynı taraftaki koltuk altındaki lenf düğümlerine yönlendirilebilir.
Masaj yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar
- Masaj esnasında cildinize hafif bir baskı uygulayın ve ellerinizi yumuşak şekilde ve rahat tutun. Cildi doğal olarak gittiği yere kadar nazikçe germek için yeterli basıncı kullanın ve ardından cildi tekrar serbest bırakarak cildinizin eski haline dönmesine izin verin. Masaj yapılan bölgedeki kasları parmaklarınızın altında hissedebiliyorsanız, çok sert bastırıyorsunuz demektir.
- Parmak uçlarınız yerine ellerinizin yassı kısımlarını, avuç içinizi kullanın. Bu, lenf damarlarını uyarmak için ciltle daha fazla temas alanı sağlar.
- Vücudunuzun kanser tedavisi görmemiş bölgelerine masaj yapın.
- Masajı yaparken rahat olduğunuzdan emin olun. Oturma, ayakta durma veya uzanma pozisyonunu deneyebilirsiniz.
- Kendi kendinize masaj yapmayı sürdürmeniz çok önemlidir.
- Masajı vücudunuzun her iki tarafında yapmanız gerekiyorsa, vücudunuzun bir tarafından başlayın ve o tarafta masajın her adımını uygulayın. Bir taraftaki adımları tamamladıktan sonra, vücudunuzun diğer tarafında da tekrarlayın.
Kaçınılması gerekenler
- Masaj esnasında omuzlarınızı, boynunuzu, kolunuzu veya elinizi zorlamayın.
- Ağrıya neden olacak şekilde bir masaj yapmayın.
- O bölgede bir enfeksiyonunuz varsa masaj yapmayın.
Enfeksiyonunuz olduğunu nasıl anlarsınız?
- Bu bölgelerde şişme ve deride kızarıklık (bu kızarıklık hızla yayılabilir) görülür
- Bacaklarınızda veya ayaklarınızda ağrı hissi
- Bacaklarınızda veya ayaklarınızda hassasiyet ve/veya sıcaklık hissi
- Kırgınlık, ateş veya titreme
Masaj yapmayı daha zevkli ve sürekli hale getirmek için teknikler geliştirebilirsiniz. Bazı insanlar günlük yaşamlarında vakit kaybetmemek için TV izlerken veya duş alırken kendi kendilerine masaj yapmayı tercih ederler. Kimileri ise masaj işlemine ayrıca bir vakit ayırarak bu zamanı dolu dolu geçirmek isterler.
1.-4. ADIMLAR: Lenfatik sistemi uyarma
- Derin nefes alma
Derin nefes almak Öz bakımınız için çok önemlidir. Bu durum vücudunuzdaki bütün lenfatik sistemi uyarmaya yardımcı olur. Uygulaması çok kolaydır. Yani, istediğiniz zaman ve istediğiniz yerde derin nefes alabilirsiniz! Bunu yapmak için:
- Ellerinizin avuç içlerini karnınızın üzerine koyun.
- Yavaşça burnunuzdan derin nefes alın ve midenizin genişlemesine izin verin.
- Büzülmüş dudaklardan yavaşça nefes verin (sanki bir mum üfleyecekmişsiniz gibi) ve midenizin düzleşmesine izin verin. •
Bu işlemi 5 kez tekrarlayın. Her nefes arasında kısa bir dinlenme yapın ki başınız dönmesin.
- Boynunuzun ön tarafındaki deriyi gerin ve serbest bırakın
Bu adım, lenf sıvısının boynunuzdaki kan dolaşımınıza geri akmasına yardımcı olur. Tek seferde 1 tarafa veya aynı anda her
iki tarafa masaj yapabilirsiniz. Bu hareketi aynı anda boynunuzun iki tarafına da yapmak isterseniz ellerinizi çaprazlayarak karşı tarafları kavrayın.
- 2. ve 3. parmaklarınızın düz kısımlarını boynunuzun her iki tarafına, köprücük kemiğinizin hemen üzerine yerleştirin. Omuzlarınızı silkme şeklinde aşağıya düşürecek şekilde indirin.
- Köprücük kemiğinize doğru aşağı ve içeri doğru masaj yapın. • Parmaklarınızı daima köprücük kemiğinizin üzerinde tutun. Cildi doğal olarak gittiği yere kadar nazikçe gerin ve serbest bırakın.
- Bu masaj, birbirine bakan iki “J” darbesi gibi görünecektir.
- 15 kez tekrarlayın.
Bu hareketi aynı anda tek tarafa veya iki tarafa birlikte uygulayabilirsiniz.
- Elleriniz açıp, başparmağınızı kıvırarak, diğer parmaklarınızı yan yana getirin. Bu şekilde ellerinizi boynunuzun her iki yanına, kulaklarınızın hemen altına yerleştirin.
- Cildi nazikçe geriye doğru (yüzünüzden uzağa) ve aşağı doğru gerin, ardından bırakın.
- Ritmik hareketlerle boynunuza yavaş ve nazik bir şekilde masaj yapmaya çalışın.
- 10 ila 15 kez tekrarlayın.
Dikkat: Elinizi ve parmaklarınızı cilde fazla bastırmayın
Parmaklarınızı yan yana birleştirin, ellerinizi boynunuzun arkasına, omurganızın her iki yanında saç çizginizin hemen altına yerleştirin.
- Cildi omurganıza doğru gerin ve ardından boynunuzun tabanına doğru gerin ve bırakın. • 10 ila 15 kez tekrarlayın.
5.-11. ADIMLAR:bacaklarınızdaki “lenfödem” semptomlarına yöneliktir
Eğer vücudunuzun her iki tarafından da ameliyat olduysanız, vücudunuzun bir tarafında 5.-11. adımların tamamlayın. Sonra diğer taraf için aynı adımları tekrarlayın.
Bu adım, koltuk altınızdaki lenf düğümlerini, etkilenen karın bölgenizden veya bacağınızdan lenf sıvısı almaya hazırlar. 5. ve 6. Adım için kolunuzu rahat bir konuma getirin. Hafifçe yüksekte tutun ve destekleyin.
- Vücudunuzun lenfödem olan tarafında avucunuzu koltuk altınıza yerleştirin (örn. sağ bacağınızda şişlik var ise sağ koltuk altınıza).
- Elinizin iç kısmı ile koltuk altındaki derinizi kavrayarak yavaşça yukarı ve vücudunuza doğru çekin, ardından bırakın.
- 10 ila 15 kez tekrarlayın.
Bu işlem vücudunuzun lenfödem olan tarafında uygulanacaktır. Bu adımdaki uygulama sıvıyı kalçanızdan koltuk altınıza yönlendirecektir.
- Elinizi kalçanızın lenfödem olduğu tarafa koyun.
- Birkaç küçük hareketle kalçanızın dışından (kalça kemiğinizin yanında) nazikçe masaj yapın. Vücudunuzun yan tarafı boyunca koltuk altınıza masaj yapın.
- Cildi doğal olarak gittiği yere kadar zorlamadan, nazikçe gerin ve bırakın.
- 10 ila 15 kez tekrarlayın.
Bacak masajına başlamadan önce sırtınızın gerilmesini önlemek ve vücudunuzun zorlanmasını önlemek için bacağınıza aşağıdaki şekillerde pozisyon verebilirsiniz.
- Ayağınızı alçak bir tabureye koyun.
- Ayak bileğinizi diğer dizinizin üstüne yerleştirin.
- Ayağınızı daha yüksek bir tabureye koyun. Gerekirse destek için bir yastık kullanın.
Sırtınızı, bileklerinizi veya ellerinizi germeyin. Konumunuzu gerektiği gibi değiştirin.
- Cildi bacağınızın iç kısmından dışına doğru esnetin ve serbest bırakın
Lenf sıvısı normalde bacağınızın iç kısmından kasıklarınızdaki lenf düğümlerine akar. Bu adım sıvıyı bacağınızın içinden bacağınızın yan tarafına ve vücudunuzun yan tarafından da koltuk altınıza kadar yönlendirir. Bu sayede çalışmayan lenf düğümleri baypas edilmiş olur. Bu masajı yaparken rahat ve gevşek olduğunuzdan emin olun. Sırtınızı, bileklerinizi veya ellerinizi germeyin. Masajı daha da etkili hale getirmek için derin nefes de ekleyebilirsiniz.
- Bacağınızın üstünden yani kasık çizgisine yakın seviyeden başlayın.
- Bileğinizi, elinizi veya kolunuzu zorlamadan bir elinizi bacağınızın içine ve bir elinizi de bacağınızın arkasına koyun.
- Cildi bacağınızın içinden bacağınızın yan tarafına ve kalçanıza doğru nazikçe gerin ve serbest bırakın. • Ellerinizi bacağınızın üzerine kaydırın ve tekrarlayın. Bu işlemi aşama aşama, dizinize ulaşana kadar sürdürün. Ellerinizi her seferinde biraz daha aşağı kaydırmaya ve bu adımı tekrarlamaya devam edin. • İç kısım tamamlandıktan sonra elinizi dizinizin dışına koyun. Sol ve sağ elleriniz arasında geçiş yaparak cildinizi yukarı doğru koltuk altınıza doğru gerin.
- Her bölümü 10 ila 15 kez tekrarlayın.
Bu adım dizinizin arkasındaki lenf düğümlerini, daha aşağıdan gelecek olan lenf sıvılarını almaya hazırlayacaktır.
- Ellerinizi dizinizin arkasına yerleştirin
- Dizinizin arkasını yavaşça yukarı doğru yuvarlayarak sıvazlayın (“J” şekli yaparak).
- 10 ila 15 kez tekrarlayın.
Bu adımda diziniz hafif bükülmüş şekilde olabilir.
- Bir elinizi kaval kemiğinizin üzerine, diğer elinizi de dizinizin hemen altına, alt bacağınızın arkasına koyun.
- Cildi nazikçe üst bacağınıza doğru gerin ve bırakın.
- Her seferinden ellerinizi bir kademe daha aşağı kaydırın ve bu yukarıya doğru sıvazlama hareketini bileğinize ulaşana kadar tekrarlayın.
- Cildi dizinize doğru uzatmayı ve serbest bırakmayı unutmayın.
- 10 ila 15 kez tekrarlayın.
- Ayak bileğiniz ve ayağınızdaki deriyi gerin ve serbest bırakın
- Ayak bileğiniz ve ayağınız üzerinde önceki adımdan devam ederek hareketlere devam edin.
- Cildinizi doğal olarak gerilebildiği yere kadar nazikçe germeyi unutmayın.
- Daima bir alt seviyeye doğru ilerlerken sıvazlama işlemini yukarı yönlü yapın.
Ayak parmaklarınız şişmiş ise aşağıdaki adımı uygulayın.
- İşaret parmağınızı ayak parmağınızın tabanına, başparmağınızı da ayak parmağınızın üst kısmına yerleştirin.
- Sıvıyı yavaşça ayağınıza doğru (uç kısımdan geriye doğru) cildinizi sıvazlayarak itin.
- Bu işlemi sık sık tekrarlayın.
Ayrıntılı bilgi için
Prof.Dr. Mustafa SAÇAR
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı
Denizli Cerrahi Hastanesi
www.cerrahi.com.tr
444 4 324
Bir yanıt yazın