Mustafa Saçar

Henüz kesin nedeni ve ortaya çıkış mekanizmaları net olarak ortaya konulamamış lipödem hastalığı için küratif bir tedavi yaklaşımı da söz konusu değildir. Bununla birlikte hastalık hakkındaki bilgiler ortaya çıktıkça farklı tedavi yöntemleri de gündeme gelmektedir.  Günümüzde “Masaj tabancaları” olarak genel isimleri olan perküsyon (vurmalı) aletleri lipödem hastaları ilgi odağı haline gelmiş ve  kullanımı da giderek yaygınlaşmaya başlamıştır,  Bu cihazlar arasında “Theragun” da isminden oldukça sık  bahsedilen ticari bir markanın modeldir,  Bazı lipödem hastalarımızdan gelen geri dönüşlerde cihazın kullanımıyla birlikte özellikle ağrı ve şişlikte azalma ile birlikte ciltaltı dokuda yumuşama gibi olumlu etkilerden bahsedilmektedir. Bilimsel olarak bu faydalı etkileri açıklayabilecek bazı teoriler ortaya atılmıştır. Ancak masaj tabancalarının lipödem hastalarındaki etkilerini doğrudan inceleyen ve sonuçları bilimsel olarak ortaya koyan bir araştırmadan bahsetmek henüz mümkün değildir. Bununla birlikte vurmalı masaj aletlerinin lipödemli hastalarda ağrı, inflamasyon ve fibrozisi azaltıcı potansiyel faydalarından bahsedilmektedir,

Lipödem konusunda oldukça yetkin bir isim olan Dr. Herbst tarafından yürütülen ve sonuçları bildirilen derin doku masaj uygulaması (Quadrivas) ile 2-3 ay gibi kısa bir sürede hastaların şikayetlerinin azaldığı, deri altındaki bağ dokudaki yakışıklıların  e fibrozisi  çözülmeye başladığı, bölgesel çaplarda azalmanın görüldüğü, yağ dokusunun hemen her bölgede azaldığı, eklem hareket kabiliyetinin arttığı ortaya konmuştur, Derin doku masajının masaj tabancaları ile benzer uygulamalar olması nedeniyle, theragun gibi cihazlarla da olumlu sonuçların alınabileceği  belirtilmiştir,

Bununla birlikte, vurmalı masaj, uygun şekilde kullanılmadığı takdirde ciltte morarma veya yağ dokusunda hasara neden olabilir.  Bu nedenle hastaların kendi dokularının bu tür bir uygulamaya nasıl tepki vereceğini belirlemek için  cihazın kullanımına düşük bir güç ayarıyla başlamak ve lipödemli dokuların nasıl tepki verdiğini izleyerek vuruş gücünü kademeli olarak artırmak ve optimal dozu bulmak gerekir. Vurmalı masaj aletleri lipödem tedavisinde sık olarak kullanılan kompresyon tedavisi, manuel lenfatik drenaj ve egzersiz gibi tedavilerin yerini almak için değil, bu uygulamaları takviye etmek için kullanılmalıdır.

Theragun gibi perküsif terapi aletlerinin etkileri şöyle sıralanabilir

• Lenfatik drenaj sistemini harekete geçirmek:Perküsif terapi, vücudun yumuşak dokularına hızlı, konsantre darbeler ileterek çalışır. Bu eylem kan akışını uyarabilir, kas gerginliğini azaltabilir ve kaslarda gevşemeyi sağlar. Çeşitli merkezlerde Lenfatik drenajı arttırmak için perküsif terapi yöntemleri önerilmektedir. Lenfatik sistem, vücuttaki sıvı dengesinin korunmasında ve atık ürünlerin dokulardan uzaklaştırılmasında çok önemli bir rol oynar. Lipödemde, lenfatik sistem tehlikeye girerek sıvı tutulmasına ve şişmeye katkıda bulunabilir. Perküsif terapi, lenfatik akışı artırarak, lipödem ile ilişkili semptomların bazılarını potansiyel olarak hafifletebilir.
• Ağrıyı azaltmak: Dokulara uygulanan perküsif terapi vücudun doğal ağrı kesicileri olan endorfinlerin salınmasını uyarabilir ve sinir sistemindeki ağrı sinyallerini engelleyebilir. Bu, genellikle lipödem ile ilişkili ağrı ve hassasiyetin kontrolü için yardımcı olabilir.
• Kas Gerginliğini azaltmak:Fasyayı, kasları çevreleyen bağ dokusunu hedef alarak, perküsyon masajı kas gerginliğini ve sertliğini hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu, lipödemin yağ biriktirme özelliğini doğrudan etkilemese de, potansiyel olarak hareketliliği artırabilir ve ağrıyı azaltabilir, bu durumdaki bireyler için genel yaşam kalitesini artırabilir.
• Kan alımını artırmak:Masaj tabancalarının vurmalı hareketi, hedeflenen bölgelere kan akışını artıran kan damarlarının genişlemesi olan vazodilatasyonu uyarır. Bu artan dolaşım, hücreleri beslemeye ve atık ürünleri uzaklaştırmaya yardımcı olabilir, potansiyel olarak lipödem ile ilişkili iltihaplanmayı ve şişmeyi azaltır.

Theragun’un lipödemde kullanımının potansiyel faydaları umut verici olsa da, bilimsel kanıtlar yeterli değildir. Ayrıca cihazın optimal kullanım parametrelerini (sıklık, yoğunluk, süre, vb.) belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Kullanılmaması gereken durumlar?

• Ağrı: Vurmalı masaj aletleri yoğun veya yanlış şekilde, uygun olmayan başlıklarla kullanıldıklarında ağrı ve bölgesel rahatsızlıklara neden olabilirler. Düşük bir yoğunlukla başlamak ve tolere edildiği gibi kademeli olarak artırmak önemlidir.
• Morarma: Cihazın uyguladığı yoğun basınç, özellikle hassas cilt veya kan pıhtılaşma bozukluğu olan kişilerde bazen morarmaya neden olabilir. Lipödemli hastalarda olgunlaşmamış kılcal damarların gelişmesi veya venöz yetmezlik durumunda ince duvarlı kılcal toplar damarların kanaması da bu cihazla ilişkili morluklara neden olabilir,
• Lenfatik Hasar: Bu araçlar potansiyel olarak lenfatik drenaj sistemini uyarabilse de, özellikle lipödem gibi lenfatik sistemleri tehlikede olan kişilerde çok agresif bir şekilde kullanıldıklarında hasara neden olabilirler.
• Derin ven trombozu:Özellikle erken dönemde yani 2 haftadan daha yeni olan derin toplar damar tıkanıklıklarında masajla birlikte henüz hamur kıvamında olan ve damarı tıkamış olan pıhtıların yerinden oynayıp damar boyunca ilerleyip akciğer ana damarını tıklayabilme riski vardır. Bu durumda pulmoner Emboli denilen hayati bir durum söz konusudur. Bu hastalarda masaj aletlerinin kullanılması son derece risklidir,
• Aktif enfeksiyon ve Açık yaralarda  veya diğer cilt rahatsızlıkları olan bölgelerde kullanımı enfeksiyonun ilerlemesi veya tüm vücuda yayılması gibi sonuçlara neden olabileceği için önerilmemektedir,
  
• Kan sulandırıcı kullanımı, özellikle antikoagülan özellikteki pıhtılaşma önleyici güçlü ilaçların kullanımı kas içi kanamalara neden olabileceği için oldukça dikkatli karar verilmesi  gerekir.

Masaj tabancalarının lipödem tedavisinde sadece bir araç olduğunu not etmek de önemlidir. Masaj tabancalarını kullanmaya ek olarak, düzenli egzersiz, dengeli beslenme ve kilo yönetimi yoluyla sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek önemlidir. Kompresyon giysileri, lipödem ile ilişkili şişliği yönetmede de yardımcı olabilir.